Barak Obamanın Qahirə çıxışı (Tam Mətn)

Yeni Başlanğıc

Mən əbədi şəhər Qahirədə olmaqdan və iki böyük institut tərəfindən qarşılanmaqdan şərəf duyuram. Min ildən artıqdır ki, Əl-Əzhər Universiteti İslam elminin mayakı olaraq durmuşdur və bir əsrdən artıqdır ki, Qahirə Universiteti Misirin inkişafının mənbəyi olmuşdur. Siz birlikdə ənənə ilə inkişaf arasında ahəngi təmsil edirsiniz. Mən sizin və Misir xalqının qonaqpərvərliyinə görə minnətdaram. Mən həmçinin özümlə Amerika xalqının iltifatını və ölkəmdəki bütün müsəlman icmalarının sülh salamını gətirməkdən şərəf duyuram: Əssalamu aleykum.(Alqışlar)

Biz Birləşmiş Ştatlarla Müsəlman dünyası arasında böyük bir gərginliyin yaşandığı bir zamanda görüşürük – bu gərginliyin kökü hazırkı siyasi debatlardan çox-çox keçmişə gedən tarixi qüvvələrə bağlıdır. İslamla Qərb arasındakı münasibətlərə əsrlərlə birgə yaşayış və əməkdaşlıqla yanaşı münaqişələr və dini müharibələr də daxildir. Yaxın keçmişdə bu gərginlik bir çox müsəlmanların hüquq və imkanlarını rədd edən müstəmləkəçilikdən və müsəlmanların çoxluq təşkil etdiyi ölkələrin öz arzularını nəzərə almadan onların çox zaman peyk (ikinci dərəcəli) dövlətlər kimi davranıldığı Soyuq Müharibədən qidalanmışdır. Bunlardan əlavə, müasirlik və qloballaşmanın gətirdiyi köklü dəyişikliklər bir çox müsəlmanların Qərbə İslam ənənələrinin düşməni kimi baxmasına gətirib çıxarmışdır.

Zorakı ekstremistlər bu gərginliklərdən kiçik, lakin güclü müsəlman azlıqları arasında istifadə etmişlər. 2001-ci il? 11 sentyabr hadisələri və bu ekstremistlərin mülki insanlara qarşı törətdiyi fasiləsiz zorakılıq cəhdləri mənim ölkəmdə bəzilərinin İslama yalnız Amerika və Qərb ölkələrinə qarşı deyil, bütünlükdə insan hüquqlarına qarşı qaçılmaz olaraq düşmən kimi baxmasına səbəb olmuşdur. Bütün bunlar daha da çox qorxu və inamsızlıq yaratmışdır.

Çıxışın Video yazısı

Nə qədər ki, bizim münasibətlərimiz aramızdakı fərqlər əsasında müəyyən ediləcəkdir, biz sülh əvəzinə düşmənçilik toxumu səpənləri və bizim bütün xalqlarımızın ədalət və çiçəklənməyə nail olmasına kömək edəcək əməkdaşlıq əvəzinə münaqişə təbliğ edənləri gücləndirəcəyik. Bu şübhə və ixtilaf dövrəsinə son qoyulmalıdır.

Mən buraya - Qahirəyə Birləşmiş Ştatlar ilə bütün dünya müsəlmanları arasında yeni başlanğıca nail olmaq üçün gəlmişəm; o başlanğıc ki, qarşılıqlı maraq və hörmətə əsaslanır; və o başlanğıc ki, Amerika və İslamın tək olmadığı həqiqətinə və onların bir-biri ilə rəqabətdə olmalarına ehtiyacın olmaması həqiqətinə əsaslanır. Əksinə, onlar bir-biri ilə üst-üstə düşürlər və ortaq prinsiplərə - ədalət və çiçəklənmə, tolerantlıq və bütün insanların şərəfli olması prinsiplərinə malikdirlər.

Mən başa düşürəm ki, dəyişikliklər bir gecədə baş verə bilməz. Bilirəm, bu nitqim barədə çox danışılır, amma heç bir nitq illərin inamsızlığını kökündən qoparıb ata bilməz, heç mən əlimdə olan bu zaman müddətində bizi bu məqama gətirib çıxaran bütün kompleks suallara cavab da verə bilmərəm. Lakin, mən inanıram ki, irəliyə doğru addım atmaq üçün biz ürəklərimizdə saxladığımız və çox zaman ancaq bağlı qapılar arxasında səsləndirilən sözləri açıq şəkildə deməliyik. Bir-birimizi dinləmək, bir-birimizdən öyrənmək, bir-birimizə hörmət etmək və ortaq mövqeyə nail olmaq üçün davamlı səylər olmalıdır. Müqəddəs Quranın bizlərə dediyi kimi: “Allahı unutmayın və doğru danışanlar olun.” (Alqışlar) Mən buna çalışacağam – qarşımızda duran vəzifənin ağırlığını nəzərə alaraq və bizim insan kimi paylaşdığımız ortaq maraqların bizi parçalayan qüvvələrdən qat-qat güclü olduğu inancımda möhkəm dayanaraq bacardığım qədər həqiqəti danışacağam.

Bu inancın bir qismi mənim öz təcrübəmlə bağlıdır. Mən xristianam, lakin mənim atam nəsillər boyu müsəlmanların yaşadığı Kenyalı ailədə doğulmuşdur. Cavan oğlan olarkən, mən bir neçə il İndoneziyada yaşamışam və dan yeri söküləndə və qaranlıq çökəndə azan səsini eşitmişəm. Gəncliyimdə mən bir çoxlarının öz müsəlman inancında şərəf və rahatlıq tapdığı Çikaqo icmalarında işləmişəm.

Mən həmçinin tarix tələbəsi kimi sivilizasiyanın İslama borclu olduğunu bilirəm. Bir çox əsrlər boyunca - Əl-Əzhər kimi yerlərdə - elmin yoluna işıq salan, Avropanın İntibahı və Maarifçilik fəlsəfəsinə yol açan məhz İslam olmuşdur. Riyazi ardıcıllıq, bizim maqnit kompas və naviqasiya alətləri, qələm və çap sahəsində bizim ustalığımız, xəstəliklərin necə yayılması və onların necə sağaldılması haqqında bizim anlayışlarımız müsəlman xalqların gətirdiyi yeniliklər əsasında yaranmışdır. (Alqışlar)

Islam mədəniyyəti bizə füsunkar tağlar və yüksək qüllələr, əbədi poeziya və qiymətli musiqi, gözəl hüsnxətt və sakit düşüncə məkanları bəxş etmişdir. Həmçinin bütün tarix boyu İslam həm sözlərdə, həm də əməllərdə dini tolerantlığın və irqi bərabərliyin mümkünlüyünü nümayiş etdirmişdir. (Alqışlar)

Mən həmçinin bilirəm ki, İslam həmişə Amerikanın tarixinin bir hissəsi olmuşdur. Mənim ölkəmi ilk olaraq tanıyan dövlət Mərakeş olmuşdur. 1796-cı ildə Tripoli Sazişini imzalayarkən bizim ikinci prezidentimiz Con Adams yazırdı: “Birləşmiş Ştatların müsəlmanların qanunlarına, dininə və ya dincliyinə qarşı heç bir düşmənçilik xarakteri yoxdur.” Və bizim dövlətimiz yaranandan bu günə kimi amerikalı müsəlmanlar Birləşmiş Ştatları zənginləşdirmişlər. Onlar bizim müharibələrimizdə döyüşmüş, onlar hökumətimizə xidmət etmiş, onlar insan hüquqları uğrunda ayağa qalxmış, onlar biznes yaratmış, onlar universitetlərimizdə dərs demiş, onlar idman arenalarımızda fərqlənmiş, onlar Nobel Mükafatı qazanmış, bizim ən hündür binamızı inşa etmiş və Olimpiya məşəlini yandırmışlar. Və bu yaxınlarda ilk amerikalı müsəlman Konqresə seçildiyi zaman bizim Konstitusiyamızı qorumaq naminə bizim Bani Atalarımızdan biri olan Tomas Cefersonun şəxsi kitabxanasında saxladığı Müqəddəs Qurana and içmişdir. (Alqışlar)

Beləliklə də mən İslamın ilk yarandığı regiona gəlməzdən öncə onu üç materikdə tanımışam. Həmin təcrübə mənim inamımı müəyyən edir ki, Amerika ilə İslam arasındakı tərəfdaşlıq İslamın olmadığına deyil, İslamın nə olduğuna əsaslanmalıdır. Və mən, Birləşmiş Ştatların prezidenti kimi, harada meydana çıxmasından asılı olmayaraq, mənfi İslam stereotiplərinə qarşı mübarizə aparmağı öz vəzifələrimdən biri hesab edirəm. (Alqışlar)

Amma həmin bu prinsip müsəlmanların Amerika haqqında düşüncələrinə də tətbiq edilməlidir. (Alqışlar) Müsəlmanlar kobud, alçaldıcı stereotipə uyğun gəlmədiyi kimi, Amerika da öz maraqlarını güdən kobud imperiya stereotipi deyil. Birləşmiş Ştatlar dünyanın indiyədək tanıdığı ən böyük tərəqqi mənbələrindən biri olmuşdur. Biz imperiyaya qarşı inqilabdan doğulmuşuq. Biz hamının bərabər yaradıldığı idealı əsasında yaranmışıq və həm öz sərhədlərimiz daxilində, həm də bütün dünyada bu sözlərə əsl mənasını vermək üçün əsrlərlə qan tökmüş və mübarizə aparmışıq. Biz Yer kürəsinin hər tərəfindən götürülmüş hər bir mədəniyyətdən formalaşmış və sadə bir konsepsiyaya sadiq qalmışıq: E pluribus unum - “Çoxlarından vahid biri”.

Indi Barak Hüseyn Obama adlı afrikalı amerikalının prezident seçilə bilməsi faktına çox diqqət çəkilir. Amma mənim şəxsi tarixçəm elə də unikal deyildir. Bütün insanlar üçün imkan arzusu Amerikadakı hər bir kəs üçün gerçəkləşməmişdir, lakin onun verdiyi vəd bizim sahillərimizə gələn hamı üçün mövcuddur ki, buraya, yeri gəlmişkən, ölkəmizdə bu gün orta təhsil və gəlir səviyyəsindən yuxarı səviyyədə yaşayan yeddi milyona yaxın müsəlman da daxildir. (Alqışlar)

Bundan əlavə, Amerikada azadlıq hər bir kəsin öz dininə etiqad etmə azadlığından ayrılmazdır. Buna görə də bizim birliyimizdəki hər bir ştatda məscid vardır və sərhədlərimiz daxilindəki məscidlərin sayı bu gün 1200-dən artıqdır. Buna görədir ki, ABŞ hökuməti qadınların və qızların hicab geymək hüququnu müdafiə etmək və bu hüququ inkar etmək istəyənləri cəzalandırmaq məqsədilə məhkəməyə getmişdir. (Alqışlar)

Ona görə də qoy bunda heç bir şübhə olmasın: İslam Amerikanın bir parçasıdır. Və mən inanıram ki, Amerika öz içində bir həqiqəti daşıyır: irqindən, dinindən, həyatdakı mövqeyindən asılı olmayaraq bizim hamımızın ortaq stimulları vardır – sülh və təhlükəsiz şəraitdə yaşamaq, təhsil almaq və şərəflə işləmək, ailələrimizi, cəmiyyətimizi və Allahımızı sevmək. Biz bunları paylaşırıq. Bu, bütün insanlığın ümididir.
Əlbəttə ki, öz ortaq insanlığımızı tanımaq bizim vəzifəmizin başlanğıcıdır. Yalnız sözlər bizim insanlarımızın ehtiyaclarını ödəyə bilməz. Bu ehtiyaclar yalnız qarşıda duran illərdə bizim cəsarətlə hərəkət edəcəyimiz və qarşımıza çıxan problemləri paylaşdığımızı anlayacağımız halda qarşılanacaqdır, bu ehtiyacları qarşılamayacağımız halda isə bizim hamımızı ağrıdacaq.

Belə ki biz son təcrübəmizdən öyrənmişik ki, bir ölkədə maliyyə sistemi zəifləyəndə hər yerdə inkişafa zərbə dəyir. Yeni qrip bir insana yoluxanda, hamı təhlükə altında olur. Bir dövlət nüvə silahı hazırlayanda, nüvə hücumu təhlükəsi bütün dövlətlər üçün artır. Zorakı ekstremistlər bir dağ silsiləsində fəaliyyət göstərəndə, okeanın o tayında da insanlar təhlükəyə məruz qalırlar. Həmçinin Bosniya və Darfurda günahsız insanlar qətlə yetiriləndə, bu, bizim ortaq vicdanımıza ləkədir. (Alqışlar) 21-ci əsrdə bu dünyanı birgə paylaşmaq bu deməkdir. Bu, bizim insan övladı olaraq bir-birimiz qarşısındakı məsuliyyətimizdir.

Və bu, daşınmalı olan çətin bir məsuliyyətdir. Çünki insanlıq tarixində dövlətlərin və tayfaların – və, bəli, dinlərin - öz maraqlarına xidmət etmək məqsədilə biri digərinin istila etməsi çox tez-tez rast gəlinən bir faktdır. Lakin bu yeni dövrdə bu kimi mövqelər öz-özünü məğlub etmək deməkdir. Bizim qarşılıqlı asılılığımızı nəzərə alsaq, hər hansı bir dövləti və ya insanlar qrupunu digərinin başı üzərinə qaldıran istənilən dünya düzəni qaçılmaz olaraq iflasa uğrayacaqdır. Deməli, keçmiş haqqında nə düşünürüksə, biz ona əsir olmamalıyıq. Bizim problemlərimiz tərəfdaşlıq yolu ilə həll edilməlidir; inkişaf paylaşılmalıdır. (Alqışlar)

Amma bu o demək deyil ki, biz gərginlik mənbələrinə laqeyd qalmalıyıq. Əslində bu, onun əksini tələb edir; biz bu gərginliklərlə üz-üzə gəlməliyik. Ona görə də bu düşüncə ilə, icazə verin mənim qənaətimcə bizim nəhayət birgə qarşılaşmalı olduğumuz bəzi xüsusi məsələlər barədə bacardığım qədər aydın və geniş söhbət edim.

Bizim üzləşdiyimiz birinci problem özünün bütün formaları ilə birgə zorakı ekstremizmdir.
Ankarada mən açıq şəkildə bildirdim ki, Amerika İslamla müharibə aparmır və heç vaxt da aparmayacaq. Amma biz bizim təhlükəsizliyimizə öldürücü təhlükə yaradan zorakı ekstremizmə qarşı yorulmadan qarşı çıxacağıq. Çünki biz də bütün başqa inanclara malik insanların rədd etdiyi şeyləri – günahsız kişiləri, qadınları və uşaqları öldürməyi rədd edirik. Həmçinin president kimi Amerika xalqını qorumaq mənim birinci vəzifəmdir.

Əfqanıstandakı vəziyyət Amerikanın məqsədlərini və bizim birgə çalışmağa ehtiyacımız olduğunu nümayiş etdirir. Yeddi il bundan əvvəl Birləşmiş Ştatlar geniş beynəlxalq dəstəklə Əl-Qaidə və Talibanın dalınca getdi. Biz istədiyimizdən getmədik, biz zərurət olduğuna görə getdik. Mən bilirəm ki, bəziləri hələ də 11 sentyabr hadisələrinə şübhə ilə yanaşır və hətta mühakimə edirlər. Amma gəlin dəqiqləşdirək: əl-Qaidə həmin gün təxminən 3000 nəfər insanı öldürdü. Qurbanlar kiməsə zərər vermək üçün heç bir şey etməmiş Amerikadan və bir çox başqa ölkələrdən olan günahsız kişilər, qadınlar və uşaqlar idi. Buna baxmayaraq Əl Qaidə bu insanları qəddarcasına öldürməyi seçdi, hücumlara görə məsuliyyəti öz üzərinə götürdü və hətta indi də kütləvi şəkildə öldürməkdə qətiyyətli olduğunu bəyan edir. Onların bir çox ölkələrdə şöbələri vardır və öz miqyaslarını genişləndirməyə çalışırlar. Bunlar müzakirə ediləsi baxışlar deyil; bunlar mübarizə aparılası faktlardır.

Səhv etməyin: biz öz qoşunlarımızı Əfqanıstanda saxlamaq istəmirik. Biz orada heç bir hərbi baza saxlamaq niyyətində deyilik. Gənc kişilərimizi və qadınlarımızı itirmək Amerika üçün əzablıdır. Bu münaqişəni davam etdirmək baha başa gəlir və siyasi cəhətdən çətindir. Biz Əfqanıstan və Pakistanda mümkün qədər çox amerikalını öldürməkdə qətiyyətli olan zorakı ekstremistlərin olmadığına əmin olsaydıq, məmnuniyyətlə hər bir əsgərimizi geriyə vətənə qaytarardıq. Lakin bu hələ baş verməyib.

Biz buna görə qırx altı ölkədən ibarət bir ittifaq ilə tərəfdaşlıq edirik. Çəkilən xərclərə baxmayaraq Amerikanın öhdəliyi zəifləməyəcəkdir. Əslində bizim heç birimiz bu ekstremistlərə laqeyd yanaşmamalıdır. Onlar bir çox ölkələrdə qətllər törətmişlər. Onlar müxtəlif inanclardan olan insanları öldürmüşlər – hamısından çox isə müsəlmanları qətlə yetirmişlər. Onların əməlləri insan hüquqları, millətlərin inkişafı və İslamla barışmazdır. Müqəddəs Quran bəyan edir ki, “Günahsız insanı öldürən kəs bütün insanlığı öldürmüş kimidir; və bir insanı xilas edən kəs bütün insanlığı xilas etmiş kimidir.” Bir milyarddan artıq insanın ölməz inancı bir neçə insanın dar nifrətindən nə qədər də böyükdür. Islamın zorakı ekstremizmlə müharibəyə aidiyyatı yoxdur – o, sülhü təbliğ etməyin mühüm bir hissəsidir.

Amma biz eyni zamanda bilirik ki, yalnız hərbi güc Əfqanıstan və Pakistandakı problemləri həll edən deyil. Buna görə də biz növbəti beş il ərzində məktəblərin, xəstəxanaların və yolların tikilməsi, iş yerlərinin yaradılması məqsədilə Pakistanla əməkdaşlığa ildə 1.5 milyard dollar sərmayə qoymağı və öz yurdlarından didərgin düşmüş insanlara yardım etmək məqsədilə yüz milyonlarla dollar ayırmağı planlaşdırırıq. Və məhz buna görədir ki, biz öz iqtisadiyyatlarını inkişaf etdirməsi və insanların ehtiyac duyduğu xidmətləri göstərmələri üçün əfqanlara kömək etmək məqsədilə 2.8 milyard dollar vəsait veririk.

Icazə verin İraq məsələsinə də toxunum. Əfqanıstandan fərqli olaraq İraq müharibəsi seçimlə başlanılmış müharibə idi ki, bu da mənim ölkəmdə və bütün dünyada güclü fikir ayrılıqlarının yaranmasına rəvac verdi. Baxmayaraq ki, İraq xalqının Səddam Hüseynin despotizmi olmadan mütləq yaxşı olduğuna inanıram, mən eyni zamanda inanıram ki, İraqda baş verən hadisələr Amerikaya mümkün olan hallarda problemlərimizi həll etmək üçün diplomatiyadan istifadə etməli olduğumuzu və beynəlxalq konsensus yaratmalı olduğumuzu xatırlatdı. (Alqışlar) Doğrudan da Tomas Cefersonun sözlərini xatırlasaq, o deyirdi: “Mən ümid edirəm ki, bizim müdrikliyimiz gücümüzlə bərabər artacaqdır və gücümüzdən nə qədər az istifadə etsək, bir o qədər yaxşı olacağını bizə öyrədəcəkdir.”

Bu gün Amerikanın ikiqat məsuliyyəti vardır: İraqa özü üçün daha yaxşı gələcək qurmaqda kömək etmək və İraqı İraqlılara vermək. Mən İraq xalqına aydın şəkildə bildirmişəm ki, - (Alqışlar) – mən İraq xalqına aydın şəkildə bildirmişəm ki, biz orada heç bir baza saxlamaq niyyətində deyilik və onların ərazisi və ya resurslarına heç bir iddiamız yoxdur. Iraqın suverenliyi onun özünündür. Ona görə də mən cari ilin avqust ayına qədər döyüş briqadalarımızın oradan çıxarılmasını əmr etdim. Ona görə də biz İraqın demokratik yolla seçilmiş hökuməti ilə iyula qədər hərbi hissələrimizin İraq şəhərlərindən çıxarılacağı və 2012-ci ilədək bütün qoşunlarımızın İraqdan çıxarılacağı barədə razılaşmamızı şərəfləndirəcəyik. (Alqışlar) Biz öz Təhlükəsizlik Qüvvələrinə təlim keçməkdə və iqtisadiyyatını inkişaf etdirməkdə İraqa kömək edəcəyik. Amma biz təhlükəsiz və vahid İraqı tərəfdaş kimi dəstəkləyəcəyik, rəis kimi yox.

Və nəhayət, Amerika ekstremistlərin zorakılıqlarına göz yuma bilmədiyi kimi, biz də öz prinsiplərimizi dəyişməməli və ya unutmamalıyıq. 11 sentyabr hadisələri bizim ölkəmizə çox böyük yara oldu. Onun yaratdığı qorxu və qəzəb başa düşüləndir, lakin bəzi hallarda o, bizim öz ənənələrimizin və ideallarımızın əksinə hərəkət etməyimizə səbəb oldu. Biz kursu dəyişmək üçün konkret addımlar atırıq. Mən birmənalı şəkildə Birləşmiş Ştatlar tərəfindən zor tətbiq edilməsini qadağan etmişəm və Quantanamo Körfəzindəki həbsxananın gələn ilin əvvəlinədək bağlanılmasını əmr etmişəm. (Alqışlar)

Beləliklə, Amerika dövlətlərin müstəqilliyinə və qanunun aliliyinə hörmət etməklə özünü müdafiə edəcəkdir. Və biz bunu təhlükəyə məruz qalmış müsəlman xalqları ilə birgə tərəfdaşlıq zəminində edəcəyik. Ekstremistlər müsəlman icmalarında nə qədər tez təcrid olunsalar və pis qarşılansalar, biz hamımız bir o qədər tez təhlükəsiz olacağıq.

Gərginliyin bizim müzakirə etməyə ehtiyac duyduğumuz ikinci ən böyük mənbəyi israillilər, fələstinlilər və ərəb dünyası arasındakı vəziyyətdir.
Amerikanın İsrail ilə güclü əlaqələri hamıya yaxşı məlumdur. Bu əlaqələr qırılmazdır. Bu, mədəni və tarixi bağlara əsaslanır və yəhudilərin vətəninin yaradılmasına səylərin faciəvi tarixi kökləri olduğunun qəbul edilməsi rədd edilə bilməz.

Yəhudilər bütün dünyada əsrlər boyu təzyiqlərə məruz qalmışlar və Avropada anti-Semitizm misli görünməmiş Holokastla öz kulminasiya nöqtəsinə çatdı. Sabah mən Üçüncü Reyx tərəfindən yəhudilərin kölə edildiyi, işgəncələrə məruz qaldığı, güllələndiyi və qazla boğulduğu düşərgələr şəbəkəsinin bir hissəsi olmuş Buxenvalda səfər edəcəyəm. Altı milyondan artıq – bu günkü İsrailin yəhudi əhalisindən də çox yəhudi öldürülmüşdür. O faktı inkar etmək əsassızdır, laqeydlikdir və nifrətlə bağlıdır. Israili məhv etməklə hədələmək və yaxud yəhudilər barədə alçaldıcı stereotipləri təkrar etmək kökündən yalnışdır və yalnız israillilərin düşüncələrində o ağrılı günlərin xatirəsini oyatmağa və bu regionun əhalisinin layiq olduğu sülhün qarşısını almağa xidmət edir.

Digər tərəfdən, Fələstin xalqı da – həm müsəlmanların, həm də xristianların – vətənlərini yaratmaq üçün əziyyətlərə məruz qalmışlar. Altmış ildən artıqdır ki, onlar qaçqınlıq ağrısına qatlaşmalı olublar. Bir çoxları Qəzza çayının qərb sahilində, Qəzzada və qonşu ərazilərdəki qaçqın düşərgələrində heç vaxt sürmək imkanları olmadığı sülh və təhlükəsiz həyat sürməyi gözləyirlər. Onlar işğalın gətirdiyi irili-xırdalı gündəlik alçaltmalara dözürlər. Beləliklə, qoyun heç bir şübhə olmasın: Fələstin xalqının vəziyyətinə göz yumula bilməz. Amerika fələstinlilərin şərəf, imkan və öz dövlətlərinə sahib olma kimi legitim haqlarına arxasını çevirməyəcəkdir. (Alqışlar)

Onilliklər boyu çıxılmaz vəziyyət olmuşdur: legitim haqlara malik olan iki xalqın hər birinin ağrılı tarixi kompromisi əlçatmaz edir. Barmaqla işarə etmək asandır – fələstinlilər İsrailin yaradılması ilə başlanan qaçqınlıq həyatına, israillilər də öz tarixi boyu həm öz sərhədləri daxilindən, həm də onun kənarlarından daimi düşmənçiliyə və hücumlara məruz qalmalarına. Amma əgər biz bu münaqişəyə bu və ya digər tərəfdən baxsaq, biz həqiqəti görə bilməyəcəyik; yeganə çıxış yolu hər iki tərəfin iki dövlət kimi görüşdürülməsidir ki, burada israillilər və fələstinlilər hər biri sülh və təhlükəsizlik şəraitində yaşayacaqlar. (Alqışlar)

Bu, İsrailin də marağındadır, Fələstinin də marağındadır, Amerikanın da marağındadır və dünyanın da marağındadır. Ona görə də mən şəxsən bu vəzifənin tələb etdiyi bütün səbrlə və sədaqətlə bu nəticəyə nail olmaq niyyətindəyəm. (Alqışlar) Yol Xəritəsi çərçivəsində tərəflərin razılaşdığı öhdəliklər aydındır. Sülhün yaranması üçün onların – və bizim hamımızın – öz məsuliyyətlərimizi anlayaraq yaşamasının vaxtıdır.
Fələstinlilər iğtişaşlardan əl çəkməlidirlər. İğtişaşlar və qətllər yolu ilə müqavimət göstərmək yalnışdır və uğur gətirmir. Əsrlər boyu Amerikada qara dərili insanlar qul kimi qamçı zərbələrindən və irqi ayrı-seçkiliyin gətirdiyi alçaltmalardan əziyyət çəkmişlər. Amma tam və bərabər hüquqlara nail olan iğtişaşlar olmadı. Bu, Amerikanın yaradılmasının mərkəzində olan ideallar üzərində dinc və qətiyyətli inad oldu. Bu eyni hekayəni Cənubi Afrikadan Cənubi Asiyaya, Şərqi Avropadan İndoneziyaya qədər bütün xalqlar danışa bilər. Bu, sadə bir həqiqəti olan hekayədir: iğtişaş heç yerə aparıb çıxarmır. Yatan uşaqlara raket atmaq və ya qoca qadınları avtobusda partlatmaq nə cəsarətin, nə də gücün əlaməti deyil. Mənəvi hakimiyyətə bu yolla iddia olunmur; bu yolla o, əldən verilir.

Indi fələstinlilər üçün onların nəyi inşa edə biləcəkləri üzərində diqqəti cəmləmələrinin vaxtıdır. Fələstin Hakimiyyəti öz xalqının ehtiyaclarına xidmət edən institutlarla hakimiyyəti idarə etmək qabiliyyətini inkişaf etdirməlidir. Həmasın bəzi fələstinlilər arasında dəstəyi vardır, lakin onlar qəbul etməlidirlər ki, onlar da məsuliyyət daşıyırlar. Fələstinlilərin haqlarının həyata keçirilməsində rol oynamaq üçün və Fələstin xalqını birləşdirmək üçün Həmas iğtişaşlara son qoymalı, keçmiş razılaşmaları tanımalı və İsrailin mövcud olma hüququnu tanımalıdır.
Eyni zamanda İsrail də qəbul etməlidir ki, İsrailin mövcud olma haqqı rədd edilə bilmədiyi kimi, Fələstinin də mövcud olma haqqı rədd edilə bilməz. Birləşmiş Ştatlar israillilərin davamlı olaraq məskunlaşmalarının qanuniliyini tanımır. (Alqışlar) Bu tikinti işləri əvvəlki razılaşmaları pozur və sülhə nail olma səylərini iflasa uğradır. Bu məskunlaşmaların dayandırılmasının vaxtıdır. (Alqışlar)

Israil həmçinin fələstinlilərin yaşamasına, işləməsinə və öz cəmiyyətlərini qurmasına nail olmaları üçün götürdüyü öhdəliklərə əməl etməlidir. Və Fələstin ailələrini dağıtdığı kimi, Qəzzada davam edən humanitar böhran İsrailin təhlükəsizliyinə də xidmət etmir; Qəzza çayının qərb sahilində imkanların olmamasının davam etməsi də eynilə. Fələstin əhalisinin gündəlik həyat şəraitinin yaxşılaşması sülhə gedən yolun mühüm bir hissəsi olmalıdır və İsrail bu yaxşılaşmaya imkan yaratmaq üçün konkret addımlar atmalıdır.

Nəhayət, Ərəb dövlətləri də qəbul etməlidirlər ki, Ərəb Sülh Təşəbbüsü mühüm bir başlanğıc idi, lakin onların məsuliyyətlərinin sonu demək deyildi. Ərəb dövlətlərini digər problemlərdən yayındırmaq üçün Ərəb-İsrail münaqişəsindən bir daha istifadə edilməməlidir. Əksinə, bu, Fələstin xalqına öz dövlətini saxlayacaq institutların inkişaf etdirilməsində kömək etmək; İsrailin legitimliyini qəbul etmək; və keçmişdə olmuş özünüməğlubiyyət əvəzinə tərəqqini seçmək üçün bir səbəb olmalıdır.

Amerika öz siyasətini sülh axtaranlarla uyğunlaşdıracaqdır və israillilərə və fələstinlilərə və ərəblərə qapalı şəraitdə dediyini açıq şəkildə də deyəcəkdir. (Alqışlar) Biz sülhü məcbur yeridə bilmərik. Amma öz-özlüyündə bir çox müsəlman anlayır ki, İsrail yoxa çıxan deyil. Eynilə bir çox israilli də anlayır ki, Fələstin dövlətinə ehtiyac vardır. Hər bir kəsin həqiqət olaraq bildiyi məsələ üzrə addımlar atmağımızın vaxtıdır.
Çox göz yaşları axıdılmışdır. Çox qanlar tökülmüşdür. Bizim hamımız israilli və fələstinli anaların öz uşaqlarının qorxu olmadan böyüməsini görə biləcəyi; üç böyük dinin Müqəddəs Torpağının Allahın istədiyi kimi sülh məkanı olacağı; Qüdsün yəhudilər, xristianlar və müsəlmanlar üçün təhlükəsiz və əbədi vətən olacağı və İsra surəsində deyildiyi kimi - (Alqışlar) – İsra surəsində deyildiyi kimi, Musa, İsa və Məhəmmədin (hər üçünə Allahın salamı olsun) birlikdə ibadət etdiyi, bütün İbrahim övladlarının dinc şəkildə bir-birinə qarışacağı bir məkan olacağı bir gün üçün işləməyə məsuliyyət daşıyırıq. (Alqışlar)

Gərginliyin üçüncü mənbəyi dövlətlərin nüvə silahı üzrə hüquqları və məsuliyyətləri sahəsində bizim ortaq maraqlarımızdır.
Bu məsələ Birləşmiş Ştatlar və İran İslam Respublikası arasında gərginlik mənbəyi olmuşdur. Bir çox illərdir ki, İran özünü mənim ölkəmə qarşı çıxmaqla tanıtmışdır və bizim aramızda həqiqətən də səs-küylü bir tarix yaşanır. Soyuq Müharibənin ortasında Birləşmiş Ştatlar demokratik yolla seçilmiş İran hökumətinin devrilməsində rol oynamışdır. İslam İnqilabından bəri İran ABŞ əsgərlərinə və mülki vətəndaşlarına qarşı əsir götürmə və zorakılıq əməllərində rol oynamışdır. Bu tarıx yaxşı bəllidir. Keçmişin əsiri olmaq əvəzinə mən İran rəhbərliyinə və xalqına aydın şəkildə bəyan etmişəm ki, mənim ölkəm irəliyə doğru addım atmağa hazırdır. Indi məsələ İranın nəyin əleyhinə olduğu deyil, onun nə kimi gələcək qurmaq istəməsindədir.
Onilliklər boyu yaranmış qarşılıqlı inamsızlığa qalib gəlmək çətin olacaq, amma biz cəsarətlə və vicdanla davam edəcək və həll edəcəyik. Bizim dövlətlər arasında müzakirə edilməli çox məsələlər olacaqdır və biz qarşılıqlı hörmət əsasında heç bir ilkin şərt olmadan irəliyə doğru addım atmaq istəyirik. Amma maraqlı olan hamıya aydındır ki, söhbət nüvə silahından gedirsə, biz həlledici məqama yetişmişik. Bu, sadəcə olaraq Amerikanın maraqları ilə bağlı deyil. Bu, Yaxın Şərqdə bu regionu və bütün dünyanı həddən artıq təhlükəli bir yola sürükləyə biləcək nüvə silahı ilə silahlanma yarışının qarşısını almaq üçündür.

Mən bəzi ölkələrin nüvə silahına malik olması, qalanlarının isə olmamasına etiraz edənləri başa düşürəm. Hansı dövlətlərin nüvə silahına malik olmasını hər hansı bir dövlət müəyyən etməməli və seçməməlidir. Məhz buna görə də mən Amerikanın heç bir dövlətin nüvə silahına malik olmadığı bir dünyaya nail olmaq barədə öhdəliklərini bir daha qətiyyətlə təsdiq etdim. (Alqışlar) Və hər bir dövlətin, o cümlədən də İranın, əgər Nüvə Silahının Yayılmaması haqqında Müqavilə çərçivəsində boynuna götürdüyü məsuliyyətlərinə uyğundursa, nüvə enerjisindən sülh məqsədilə istifadə etməyə haqqı olmalıdır. Bu öhdəlik həmin Müqavilənin ana xəttidir və ona tam şəkildə cavab verənlərin hamısı üçün saxlanılmalıdır. Və mən ümid edirəm ki, regiondakı bütün dövlətlər bu məqsəddə ortaqdırlar.

Mənim müzakirə edəcəyim dördüncü məsələ demokratiyadır. (Alqışlar)
Mən bilirəm ki, son illər demokratiyanın yayılması barədə ziddiyyətlər olmuşdur və bu ziddiyyətlərin çoxu İraqdakı müharibə ilə bağlıdır. Ona görə də icazə verin aydınlaşdırım: heç bir hakimiyyət systemi hər hansı bir dövlət tərəfindən digərinə zorla qəbul etdirilə bilməz və ya etdirilməməlidir.

Amma bu, mənim xalqın iradəsini əks etdirən hökumətlər qarşısında götürdüyüm öhdəlikləri azaltmır. Hər bir dövlət öz xalqının ənənələrində kök atmış özünəməxsus yolla bu prinsipi həyata keçirir. Amerika hər bir kəs üçün nəyin ən yaxşı olduğunu bildiyini iddia etmir, necə ki, biz dinc seçkinin nəticələrinə kölgə salmağı iddia etmərik. Lakin mənim sarsılmayan bir inancım var ki, bütün xalqlar konkret şeylərə istəklə can atırlar: beynində olanları danışa bilmək və necə idarə olunması barədə öz sözünü demək; qanunun aliliyinə və ədalətin hamı üçün bərabərliyinə inam; şəffaf olan və öz xalqından oğurluq etməyən hökumət; istədiyi yerdə yaşamağı seçmək azadlığı. Bunlar Amerika ideyaları deyil, bunlar insan haqlarıdır və buna görə də biz onları hə yerdə müdafiə edəcəyik. (Alqışlar)

Bu vədi gerçəkləşdirməyin hər hansı konkret yolu yoxdur. Amma bu qədəri aydındır: bu haqları müdafiə edən hökumətlər mütləq olaraq daha stabil, uğurlu və təhlükəsizdirlər. Ideyaları boğmaq heç zaman onları uzaqlaşdırmağa nail olmur. Amerika bütün dünyada, hətta biz onlarla razılaşmasaq belə, dinc və qanuna tabe olan səslərin eşidilmək hüququna hörmət edir. Və biz seçilən bütün sülhpərvər hökumətləri, əgər onlar bütün xalqını hörmət edərək idarə edəcəksə, alqışlayırıq.
Bu son məqam vacibdir, çünki bəziləri yalnız hakimiyyətdə olmadıqları zaman demokratiyanı təbliğ edirlər; hakimiyyətə gəldikdən sonra isə başqalarının hüquqlarının tapdanmasında amansız olurlar. (Alqışlar) Hakimiyyətdə olmağın haraya aparıb çıxarmasından asılı olmayaraq, xalqın olan və xalq tərəfindən seçilən hökumət hakimiyyətdə olanların hamısı üçün vahid standard müəyyən edir: hakimiyyət güc tətbiq etməklə deyil, razılıqla saxlanılmalıdır; azlıqların hüquqları qorunmalı və tolerantlıq və kompromis əhval-ruhiyyəsilə hərəkət edilməlidir; xalqın maraqları və siyasi prosesin legitim nəticələri partiya maraqların üstün tutulmalıdır. Bu komponentlər olmadan təkcə seçkilər əsl demokratiya yaratmır.

ZALDAKI DİNLƏYİCİLƏRDƏN BİRİ: Barak Obama, biz səni sevirik!
PRESIDENT OBAMA: Təşəkkür edirəm! (Alqışlar) Bizim müzakirə edəcəyimiz beşinci məsələ dini azadlıqdır.

Islamın fəxr edilməli olan tolerantlıq ənənəsi vardır. Biz bunu İnkvizisiya dövründə Əndəlüs və Kordova tarixində görürük. Mən uşaq ikən müsəlmanların böyük çoxluq təşkil etdiyi bir ölkədə mömin xristianların sərbəst ibadət etdiyi İndoneziyada bunun şahidi olmuşam. Bu gün bizim bu əhval-ruhiyyəyə ehtiyacımız var. Hər bir ölkədə yaşayan insanlar əqllərinin, ürəyinin və könlünün istədiyi kimi öz inanclarını seçməkdə və onunla yaşamaqda azad olmalıdırlar. Bu tolerantlıq dinin çiçəklənməsi üçün əsasdır, lakin buna bir çox müxtəlif yollarla mane olurlar.

Bəzi müsəlmanlar arasında öz dinini başqalarının dinini rədd etməklə ölçmək kimi təşvişedici bir tendensiya vardır. Dini müxtəlifliyin zənginliyi saxlanılmalıdır – istər bu Livanda yaşayan Maronitlər olsun, istərsə də Misirdə yaşayan koptlar. (Alqışlar) Müsəlmanlar arasındakı yalnış yollar da bağlanılmalıdır, çünki konkret olaraq İraqda sünnilərlə şiələr arasındakı ayrılıqlar dəhşətli zorakılıqlara aparıb çıxarmışdır.
Din azadlığı insanların birgə yaşaya bilməsi üçün mərkəzi rol oynayır. Biz onu qorumaq üçün daima yollar aramalıyıq. Misal üçün, Birləşmiş Ştatlarda xeyriyyə məqsədilə verilən ianələr haqqında qaydalar müsəlmanların öz dini öhdəliklərini yerinə yetirmələrini çətinləşdirmişdir. Buna görə də mən amerikalı müsəlmanların zəkat ibadətini yerinə yetirə bilmələri üçün onlarla birgə işləməyi öz boynuma götürmüşəm.
Eləcə də Qərb ölkələrinin müsəlman vətəndaşların öz dininə istədikləri kimi ibadət etmələrinə mane olmaqdan çəkinmələri vacibdir – məsələn, müsəlman qadının hansı paltarı geyməsini əmr etmək. Biz liberalism iddiası ilə hər hansı dinə qarşı düşmənçiliymizi maskalaya bilmərik.

Əslində inanc bizi bir yerə toplamalıdır. Ona görə də biz Amerikada xristianları, müsəlmanları və yəhudiləri bir araya gətirən xidmət layihələri üzərində düşünürük. Ona görə də biz Səudiyyə Ərəbistanı Kralı Abdullahın Dinlərarası dialoq və Türkiyə rəhbərliyinin Sivilizasiyaların İttifaqı kimi səylərini alqışlayırıq. Bütün dünyada biz dialoqu Dinlərarası xidmətə çevirə bilərik, beləliklə də xalqlar arasındakı körpü əməllərlə nəticələnsin – istər Afrikada malyariyaya qarşı mübarizə olsun, istərsə də təbii fəlakətdən sonra yardımın verilməsi olsun.

Mənim müzakirə etmək istədiyim altıncı məsələ qadınların hüquqlarıdır. (Alqışlar)
Bilirəm – bilirəm – və elə bu auditoriyadan deyə bilərəm ki, bu məsələ ətrafında sağlam müzakirələr vardır. Mən Qərbdə bəzilərinin saçını örtmək istəyən qadınların necəsə daha az bərabər olduğu fikrini müdafiə edənlərin baxışını rədd edirəm, amma mən inanıram ki, təhsildən məhrum edilən qadınlar bərabərlikdən məhrum edilirlər. (Alqışlar) Və təsadüfi deyildir ki, qadınların yaxşı təhsil aldığı ölkələr daha çox inkişaf etmişlər.

Indi isə icazə verin dəqiqləşdirim: qadınların bərabərliyi məsələsi heç bir halda yalnız İslam üçün problem deyil. Türkiyə, Pakistan, Banqladeş, İndoneziya kimi müsəlmanların əksəriyyət təşkil etdiyi ölkələrdə ölkə başçısı kimi qadınların seçildiyinin şahidi olmuşuq. Eyni zamanda qadınların bərabərliyi uğrunda mübarizə Amerika həyatının da bir çox tərəflərində və bütün dünya ölkələrində davam edir.
Mən inanıram ki, bizim qızlarımız cəmiyyətə oğullarımız qədər fayda verə bilərlər (Alqışlar). Bütün insanlara – kişilərə və qadınlara özlərinin tam potensialına nail olmalarına imkan verməklə bizim ümumi inkişafımız irəli gedəcəkdir. Mən inanmıram ki, qadınlar bərabər olmaq üçün mütləq kişilərin etdiyi seçimləri etməlidirlər və mən öz həyatını ənənəvi rolla yaşamağı seçən qadınlara hörmət bəsləyirəm. Amma bu, onların seçimi olmalıdır. Ona görə də Birləşmiş Ştatlar qızlara geniş təhsil verməyi dəstəkləmək və gənc qadınlara onların öz arzularını gerçəkləşdirməyə kömək etmək niyyətilə mikro-maliyyələşdirmə yolu ilə onların işləməsinə kömək etmək məqsədilə istənilən müsəlman ölkəsi ilə tərəfdaşlıq edəcəkdir. (Alqışlar)

Nəhayət, mən iqtisadi inkişaf və imkanları müzakirə etmək istəyirəm.
Mən bilirəm ki, bir çoxları üçün qloballaşma faktı ziddiyyətlidir. Internet və televiziya bilik və məlumat verdiyi kimi, evlərə təhqiramiz cinsəllik və ağılsız zorakılıqlar da gətirir. Ticarət yeni var-dövlət və imkanlar da yarada bilər, böyük süquta və icmaların dəyişməsinə də gətirib çıxara bilər. Bütün dövlətlərdə, o cümlədən də mənim öz ölkəmdə bu dəyişiklik qorxu yarada bilər. Müasirlik üzündən bizim öz iqtisadi seçimlərimizi, siyasətimizi və ən əsası isə öz cəmiyyətimiz, ailələrimiz, ənənələrimiz və dinimiz barədə ən çox sevdiyimiz, qayğısına qaldığımız şeyi – öz kimliymizi itirmək qorxusu.

Amma mən eyni zamanda bilirəm ki, insanın tərəqqisinin qarşısı alına bilməz. Inkişaf ilə ənənə arasında ziddiyyətin olmasına ehtiyac yoxdur. Yaponiya və Cənubi Koreya kimi ölkələr öz fərqli mədəniyyətlərini saxlamaqla iqtisadiyyatlarını inkişaf etdirirlər. Eyni şey Kuala-Lumpurdan tutmuş Dubaya qədər müsəlmanların əksəriyyət təşkil etdiyi ölkələrdə heyrətamiz tərəqqi üçün də doğrudur. Qədim zamanlarda da, indi də müsəlman cəmiyyətləri yenilikçilik və təhsilin ön sıralarında olmuşlar.

Bu çox vacibdir, çünki heç bir inkişaf strategiyası yerdən çıxan şeylərə əsaslanmır və gənc insanların işləmədiyi bir şəraitdə davamlı ola bilməz. Körfəz ölkələrinin çoxu neftin nəticəsi olaraq böyük var-dövlət sahibi olmuşlar və bəziləri daha geniş inkişaf üzərində diqqəti cəmləyirlər. Lakin hamımız qəbul etməliyik ki, 21-ci əsrin pul vahidi təhsil və yenilikçilik olacaqdır - (Alqışlar) - və bir çox müsəlman ölkələrində bu sahələrə kifayət qədər sərmayə qoyulmur. Mən bu kimi sərmayələrə öz ölkəmdə xüsusi diqqət yetirirəm. Və əvvəllər Amerika dünyanın bu regionunda neft və qaz üzərində diqqəti cəmləmişdisə, indi biz daha geniş əməkdaşlığa çalışırıq.

Təhsil sahəsində biz mübadilə proqramlarını genişləndirəcəyik və mənim atamı Amerikaya gətirən təqaüdlər kimi təqaüdləri artıracağıq, eyni zamanda daha çox amerikalını müsəlman cəmiyyətlərində təhsil almağa həvəsləndirəcəyik. (Alqışlar) Eyni zamanda biz istedadlı müsəlman tələbələri Amerikadakı iş təcrübəsi proqramlarına cəlb edəcəyik; bütün dünyada tələbələr və müəllimlər üçün internet vasitəsilə təhsilə sərmayə qoyacağıq; və internet vasitəsilə elə bir yeni şəbəkə yaradacağıq ki, Kanzasdakı gənc birbaşa olaraq Qahirədəki gənc ilə ünsiyyət yarada bilsin.
Iqtisadi inkişaf sahəsində biz müsəlmanların çoxluq təşkil etdiyi ölkələrdə öz tərəf müqabilləri ilə tərəfdaşlıq etmək üçün yeni biznes könüllüləri ordusu yaradacağıq. Və mən bu il Birləşmiş Ştatların və bütün dünyadakı müsəlman ölkələrinin aparıcı iş adamları, fondları və ictimai müəssisələri arasındakı əlaqələri necə dərinləşdirə biləcəyimizi müəyyən etmək üçün Sahibkarlıq Sammitinə ev sahibliyi edəcəyəm.
Elm və texnologiya sahəsində biz müsəlman ölkələrində texnoloji inkişafı dəstəkləmək və onların iş yerləri yarada bilməsi üçün ideyaların bazara çıxarılması məqsədilə yeni fond yaradacağıq. Biz Afrikada, Yaxın və Orta Şərqdə və Cənubi Asiyada elmim nailiyyət mərkəzləri açacaq və yeni enerji mənbələrinin inkişaf etdirilməsi, ekoloji baxımdan təmiz iş yerlərinin yaradılması, yazıların rəqəmsallaşdırılması, təmiz su və yeni məhsulların istehsal edilməsi proqramları üzrə əməkdaşlıq etmək məqsədilə Elmi Səfirlər təyin edəcəyik. Həmçinin mən bu gün İslam Konfransı Təşkilatı ilə birgə poliomiyelit xəstəliyinin kökünün kəsilməsi üçün yeni qlobal təşəbbüsü bəyan edirəm. Biz həmçinin uşaq və anaların sağlamlığını təbliğ etmək məqsədilə müsəlman cəmiyyətlərilə əməkdaşlığımızı genişləndirəcəyik.
Bütün bunlar tərəfdaşlıq şəraitində həyata keçirilməlidir. Insanlarımızın daha yaxşı həyata nail olmalarına kömək etmək üçün amerikalılar bütün dünyadakı müsəlman cəmiyyətlərinin vətəndaşları və hökumətləri, ictimai təşkilatları, dini rəhbərləri və iş adamları ilə bir araya gəlməyə hazırdır.

Mənim sadaladığım problemlərin həll edilməsi asan olmayacaq. Amma bizim nail olmağa çalışdığımız dünya – ekstremistlərin bizim insanlarımızı bir daha qorxutmadığı və Amerika qoşunlarının vətənə qayıtdığı, israillilərin və fələstinlilərin hər birinin öz ölkəsində təhlükəsiz yaşadığı və nüvə enerjisinin dinc məqsədlərlə istifadə edildiyi, hökumətlərin öz vətəndaşlarına xidmət etdiyi və Allahın bütün qullarının hüquqlarına hörmət edildiyi bir dünya naminə bir araya gəlmək bizim öhdəliyimizdir. Onlar ortaq maraqlardır. Bizim nail olmağa çalışdığımız dünya budur. Amma biz ona yalnız birlikdə nail ola bilərik.

Bilirəm ki, bizim bu yeni başlanğıcı irəliyə apara bilib bilməyəcəyimizə şübhə ilə yanaşan bir çoxları – həm müsəlmanlar, həm də qeyri-müsəlmanlar vardır. Bəziləri parçalanma alovunu qızışdırmağa və tərəqqinin qarşısını almağa can atırlar. Bəziləri buna cəhd etməyə dəyməyəcəyini, fikir ayrılığının bizim taleyimizdə olduğunu və sivilizasiyaların toqquşmağa məhkum olduqlarını irəli sürürlər. Bir çoxları isə sadəcə gerçək dəyişikliklərin baş verəcəyinə şübhə ilə yanaşırlar. O qədər qorxu, o qədər inamsızlıq var ki! Ancaq əgər biz keçmişə bağlı qalsaq, onda irəliyə doğru gedə bilməyəcəyik. Və mən bunu xüsusilə hər bir ölkədəki hər bir dindən olan gənclərə söyləmək istəyirəm: hamıdan çox siz bu dünyanı yenidən formalaşdırmağa, yenidən qurmağa qadirsiniz.

Bizim hamımız bu dünyanı ancaq kiçik bir zaman müddətinə paylaşırıq. Məsələ ondadır ki, biz həmin bu zamanımızı bizi bir-birimizdən ayıran şeylər üzərində diqqəti cəmləməyə sərf edirik, yoxsa özümüzü ortaq mövqe yaratmaq, uşaqlarımız üçün nail olmağa çalışdığımız gələcək üzərində diqqətimizi cəmləmək və bütün insanların şərəfinə hörmət bəsləmək üçün bir səyə - davamlı bir səyə həsr edirik.
Müharibələri başlamaq onlara son qoymaqdan asandır. Özümüzə baxmaqdansa başqalarını ittiham etmək, kiminsə bizimlə olan ortaq nöqtəsini tapmaqdansa onun nə ilə bizdən fərqləndiyini araşdırmaq daha asandır. Amma biz asan yolu deyil, düzgün yolu seçməliyik. Həmçinin bütün dinlərin özəyində yatan bir qayda da vardır: biz başqaları ilə onların bizimlə necə rəftar etməyini istədiyimiz kimi rəftar etməliyik. (Alqışlar) Bu həqiqət dövlətlərdən və xalqlardan uzağa gedir; o, yeni bir inanc deyil; o, qara, ağ və ya qəhvəyi deyil; o, xristianın, müsəlmanın və ya yəhudinin də deyil. O, sivilizasiyanın beşiyində döyünmüş və hal-hazırda da milyardların qəlbində döyünən bir inancdır. O, başqa insanlara inamdır və məni bu gün buraya gətirən də odur.
Biz nail olmaq istədiyimiz dünyanı yarada bilərik, yetər ki, yazılanları unutmamaqla yeni başlanğıc yaratmağa cəsarətimiz olsun.

Müqəddəs Quran bizə buyurur: “Ey insanlar! Biz sizi kişilər və qadınlar olaraq xəlq etdik və biz sizi xalqlara və tayfalara ayırdıq ki, bir-birinizi tanıyasınız.”
Tövratda bizə deyilir: “Bütün Tövrat sülhü təbliğ etmək məqsədi üçündür.”
Müqəddəs İncildə bizə deyilir: “Sülhü yaradanlar xeyir-dua qazananlardır, çünki onlar Allahın övladları adlandırılmağa layiqdirlər.” (Alqışlar)
Dünyadakı insanlar sülh şəraitində birgə yaşaya bilərlər. Biz bilirik bu, Allahın istədiyidir. Onda o, bizim burada, Yer üzərindəki işimiş olmalıdır.
Təşəkkür edirəm. Və Allahın salamı üzərinizə olsun! Çox sağ olun. Sağ olun. (Alqışlar)

Qahirə, Misir4 iyun, 2009-cu il

Əsli burda:
http://news.qaynar.info/27479.html

No comments: